Onlangs vroeg iemand mij of er enige logica zit in de namen van de straten in de wijk. In de Provinciale Noord-Brabantse courant Het Huisgezin werd 70 jaren geleden een aardig artikel hier over geschreven. De stad was nog klein en onze wijk nog niet helemaal voltooid. Hele stadswijken moesten nog gebouwd gaan worden. Achter de spoorbaan bij Rijkevorsel van Kessellaan was tot de Maas alleen heel veel weiland.
Hier onder volgen citaten uit het artikel in Het Huisgezin van 5 april 1954.
“IN DE NIEUWE PLANNEN KWAMEN ALWEER VELE STRAATNAMEN BIJ”
'Onlangs heeft zich eens iemand tot ons gewend met een klacht, geen weg meer te weten in Den Bosch. Hij doelde daarbij op het toenemende aantal straten en singels, wegen en pleinen. We zouden willen zeggen: gezond teken van een groeiende stad. Hetzelfde verschijnsel doet zich trouwens in iedere stad voor, waar gebouwd wordt en waar wordt uitgebreid.
In de Brabantse hoofdstad echter, ligt de zaak nog iets nadrukkelijker, omdat er sedert de oorlog geheel nieuwe wijken zijn bijgekomen buiten de wallen en de muren van de stad. Daarom hebben we de persoon die klaagde over onbekendheid de raad gegeven juist die wijken eens goed te bestuderen'.
Logica en straatnamen
'Bovendien bij het geven van straatnamen spreekt de logica een woordje mee. Hele wijken worden genoemd naar bepaalde groeperingen van personen, naar letterkundigen, naar musici, naar natuurkundigen, naar historici, naar boomsoorten, naar vogels, naar beroemde landelijke figuren, naar schilders enz.
Als iemand ons vraagt naar de Ampèrestraat, dan kunnen we, zonder dat we die straat zelf precies weten te liggen, hem toch gevoegelijk verwijzen naar West. Men weet, althans een Bosschenaar dient het te weten, wil hij zich op de hoogte houden van de groei van zijn stad, dat natuurkundigen zijn ondergebracht in West; Ampère en Buys Ballot, Celsius en Fahrenheit doen daaraan mee.'
De Vogelwijk van voor de oorlog
'De Vogelwijk uit de dagen van voor de oorlog kent natuurlijk iedereen. Daar zijnde eksters, de kanaries, de duiven en nog andere vogels ondergebracht. Met de schildersbuurt zal wel niemand last hebben; deze straten leunen direct tegen de eigenlijke stad aan zonder dat van een plan kon worden gesproken, maar het wordt moeilijker als we het hebben over de Guido Gezellestraat, Geert Grotestraat, de Bilderdijkstraat en andere straatnamen met schrijvers, dichters of letterkundigen. Bij voorbaat zij gezegd, dat men dan eens een kijkje moet gaan nemen in Zuid. Een Indische buurt kent natuurlijk ook nog iedereen, omdat ook deze dateert van vóór de oorlog, evenals de straten die gedoopt zijn met namen van bomen en planten. Direct gaan onze gedachten ergens aan de Graafseweg. Met Kalver- en Ossenstraat heeft men natuurlijk ook niet de minste moeite, evenmin als met de Sint-straten. Toch kunnen we ons indenken, dat er zich puzzels zullen voordoen. Iedere Bosschenaar kan onmogelijk direct alle straten situeren, maar een handleiding heeft men toch wel enigszins, zoals we boven hebben aangetoond.'
Ken uw stad!
'We zouden het niemand echter kwalijk nemen als hij niet direct weet te zeggen waar bijvoorbeeld ligt de Paardskerkhofsteeg, waar de Engelbertlaan is en waar de Gassedonklaan, of de Hosschiusstraat, de Sweensstraat, de Transportstraat, de Van Heelusstraat, Van Voornestraat, Veldwijkstraat, Verbeekestraat of Wulfingstraat, de Josquin des Prêzstraat, de Batenburgstraat of Boksheuvel. Met opzet hebben we hier en daar zomaar een greep gedaan. Iedere Bosschenaar behoeft niet als een politieagent een boekje met alle straatnamen bij zich te hebben (al zou het wel erg gemakkelijk zijn), maar daarom geven we de raad: ken uw stad, bestudeer uw stad, houd de groei van de stad bij. Daartoe komt nu de gelegenheid, meer dan in de winter, nu men als het eventjes wat warmer wordt eens een fiets- of een wandeltochtje kan maken. Velen zullen versteld staan wat er in het laatste half jaar zo weer bijgekomen is'.
Tot zover het artikel uit Het Huisgezin in 1954.
Gelukkig hebben wij “Google” tegenwoordig. Onze telefoon leidt ons naar elke straat in elke willekeurige stad die we willen bezoeken. Naar de weg vragen of gratis stadsplattegronden zijn vandaag de dag compleet overbodig geworden. En ja, er zit zeker ook een logica achter de straatnamen in onze wijk. Volgende keer de uitleg over de logica van de straatnamen in de wijk.
Frank Bouwmans
