De twaalfmorgen was een naamsaanduiding van een gebied dat oorspronkelijk in de huidige Muntel lag. Een “morgen”, is een oude Nederlandse oppervlaktemaat die voor de Napoleontische tijd gebruikt werd. Napoleon voerde een Europese oppervlaktemaat in en daarom praten we vandaag de dag over vierkante meters, are en hectares. Een morgen is een gebied dat één man met een span, dus met twee ossen in een dag kon worden geploegd.
Een morgen is vaak iets minder dan een hectare (10.000 m²) groot. De precieze grootte is echter streekgebonden. De grondgesteldheid bepaalde tenslotte de exacte grootte. De morgen was opgebouwd uit roedes. Indien de roede 14 à 15 vierkante meter groot was, gingen er 600 roedes in een morgen. Indien men in de streek met grotere roedes van 32 à 33 vierkante meter werkte, gingen er 300 roedes in een morgen.
In Engeland had men de “acre” (ca. 4000 m²), in België de “dagwand”, in Duitsland de “tagewerk” (ca. 3000 m²) en de Frankrijk de “jour” (ca. 3300 m²). Deze maten zijn aanzienlijk kleiner zijn dan de morgen en verwijzen ook naar de hoeveelheid land die in één dag door een boer met één os bewerkt kon worden.
Het verschil is niet goed verklaarbaar. Waarom kost het hier één man met één os het twee à drie keer zoveel tijd als elders? Mogelijk betrof het in het buitenland echt een morgen en niet een hele dag zoals in Nederland.
Frank
