Hans Kulk heeft een brede muzikale én beeldende achtergrond. Hij maakt ‘ruimtelijke’ composities met klanken, voorgebracht door oude elektronische test- en meetapparatuur. In Wijkkrant 73 schreven we al kort over zijn aandeel in het project Verfklanken met beeldend kunstenaar José op ten Berg. Hans stond ook aan de wieg van de Willem Twee Studios in Den Bosch.
Hans noemt zichzelf een multi-instrumentalist. “Eigenlijk maak ik muziekinstrumenten van oude test- en meetinstrumenten. Apparaten die golven of pulsen genereren, die omgezet kunnen worden in geluid,” vat hij zijn werk samen. “Door de golf of puls te bewerken kun je hele specifieke klanken opwekken. Die gebruik ik in mijn composities.”
“Al 30 jaar zoek ik voor dit doel oude, analoge apparaten uit de wereld van telefonie, radio-, lucht- en ruimtevaarttechniek. Bijna niemand kent deze apparaten nog, dus ik duik in oude handleidingen en vakliteratuur om te achterhalen hoe ze werken en wat je ermee kunt doen. Ja, als je hier goed mee wilt werken is technische kennis net zo belangrijk als kennis van muziek. Het is fascinerend, de mogelijkheden van deze analoge apparatuur zijn eindeloos. Het verschil met de digitale elektronische muziek is dat je als analoog musicus alle onderdelen van de klank direct kunt bewerken, doordat je letterlijk zelf aan de knoppen draait.”
“Ik werk graag samen met beeldend kunstenaars. Het is mooi om de essentie van hun beelden in geluid te vangen. Hopelijk kan ik komend jaar weer samenwerken met beeldend kunstenaar Jose en/of Dineke van Oosten.”
Studenten begeleiden
Zijn woonkamer in de Frans Halsstraat groeide uit tot een forse studio, waar hij ook studenten van diverse hogescholen wegwijs maakte in de geheimen van de elektronische muziek. “Steeds meer studenten kwamen bij mij thuis om in mijn studio te werken. Dat werd wel een beetje krap! En toen alles na de geboorte van mijn dochter naar een kamertje boven moest verhuizen, kon dat eigenlijk helemaal niet meer.” Toevallig kwam hij toen in contact met Rikkert Brok, zaaltechnicus bij de Toonzaal, die mogelijkheden zag voor een vruchtbare samenwerking. Hans kreeg het aanbod om zijn unieke studio bij de Toonzaal onder te brengen en daar ook studenten en muzikanten te begeleiden. Dit werd zes jaar geleden de start van de huidige Willem Twee Studios.
Willem Twee Studios
De Willem Twee Studios staan inmiddels internationaal bekend als hét centrum voor elektro-akoestische muziek. “We zijn er trots op! Muzikanten uit de hele wereld komen hier naartoe om hier hun werk te maken. Het is echt een bijzonder centrum, met unieke instrumenten.”
Studio 1 bevat o.a. de studio van Hans, apparatuur uit de jaren ‘50 en ’60. “Het is geen verzameling hoor, het is apparatuur om te gebruiken.” Studio 2 bevat modulaire synthesizers uit de uit de jaren ‘70 en ‘80. Ook staat hier erfgoed in bruikleen gegeven door het Kunstmuseum Den Haag. “Deze toetsenborden had ik voor hen opgeknapt en daarna verdwenen ze 20 jaar in het depot. Gelukkig zagen zij ook in dat deze instrumenten gebruikt moeten worden. Nu staan ze hier!” Studio 3 is de technische studio, van waaruit ook verbindingen met beide studio’s én met de concertzaal worden gelegd. “De zaal noemen we vaak studio 4. We hebben hier regelmatig concerten en festivals, zoals het jaarlijkse FAQ Festival for Electronic Music.”
Met handen en oren
“Bijzonder aan deze studio’s is dat iedereen er gebruik van kan maken. Niet alleen studenten, maar ook muzikanten die een workshop willen volgen of iets willen uitproberen wat alleen hier kan.
Voor digitaal opgevoede studenten is het soms een hele stap om los te komen van hun beeldscherm en zelf met handen en oren aan de slag te gaan. Sommigen hebben nog nooit een bandrecorder gezien!”
“We nodigen ook zelf buitenlandse musici uit om ‘in residence’ bij ons hun werk te komen maken. Daar ontstaan hele mooie nieuwe dingen uit. Ons studio-team begeleidt hen daar altijd bij.”
Meer informatie
Binnenkort verschijnt een dubbel-lp van Hans met tonale stukken uit afgelopen 20 jaar. Wil je een workshop volgen of concert bijwonen?
Zie: www.willem-twee.nl/studios
Ineke Sagasser
Ontwerper en muzikant Mark van den Heuvel volgde cursussen bij Hans. “Superinteressant! Hans is zeer goed op de hoogte van de theorie, zoals compositieleer en klanksynthese, maar hij weet dit ook heel praktisch te maken. De theoretische uitleg gaat samen met het draaien aan de knoppen. Hij brengt het goed over, geduldig en aandachtig.” Mark, die in de Muntel woont, past deze kennis toe in zijn project Monodeer (www.monodeer.com).